کارگروه راهکارهای دیجیتال
مقدمه
حالا که همه‌چیز به سمت دیجیتال‌شدن در حرکت است، به‌طور خاص در زمینه مالی و پرداخت، یک موضوع خیلی داغ به اسم PSD2 مطرح هست که شاید خیلی‌ها به آن توجه نکرده‌اند. این دستورالعمل که به‌عنوان نسخه دوم خدمات پرداخت در اتحادیه اروپا به تصویب رسیده، به‌شدت دنیای اقتصاد دیجیتال را تغییر داده است. حال بیایید با هم ببینیم PSD2 چیست و چرا به این میزان اهمیت دارد.
PSD2 چیست؟
ابتدا باید بدانیم PSD2 به چه معناست. این دستورالعمل به‌نوعی یک قانون است که می‌خواهد بازار خدمات پرداخت را شفاف‌تر، رقابتی‌تر و امن‌تر کند. شاید با خود بگویید، «خب، این که چیز جدیدی نیست!» اما اگر به جزئیات آن دقت کنیم، درک می‌کنیم که چقدر این موضوع می‌تواند حتی در زندگی روزمره ما تاثیرگذار باشد.
فرض کنید قصد دارید از یک اپلیکیشن مالی استفاده کنید. با PSD2، بانک‌ها موظف هستند که اطلاعات مالی شما رو با شرکت‌های ثالث به اشتراک بگذارند. این مسئله یعنی فقط بانک‌ها نیستند که بر بازار تسلط دارند و شما می‌توانید از خدمات مختلف و نوآورانه‌تری استفاده کنید. حالا، این خدمات می‌توانند شامل مشاوره مالی شخصی، مدیریت هزینه‌ها و حتی پیشنهادات خاص برای شما باشند.
در واقع PSD مجموعه قواعد و قوانینی است که برای افزایش نوآوری و دسترسی آزادانه‌تر به حساب‌های مالی توسط بازیگران این حوزه و به‌منظور استانداردسازی خدمات پرداخت دیجیتال وضع شده است. اهداف اصلی آن شامل سادگی بیشتر برای کاربران و نوآوری بیشتر برای بازیگران این حوزه بوده است. در نگارش دوم PSD تمرکز بیشتر روی فضای فین‌تک و حوزه پرداخت‌های دیجیتال بوده است.
دسترسی باز و آزادی انتخاب
بد نیست بپردازیم به مفهوم «دسترسی باز» یا Open Banking. این مفهوم به این معنا است که شما به‌عنوان مصرف‌کننده، کنترل بیشتری روی داده‌های مالی خود دارید. یعنی می‌توانید به‌راحتی اطلاعات بانکی خود را به اپلیکیشن‌های مختلف داده و از خدمات آن‌ها بهره‌مند شوید. این کار نه‌تنها به شما کمک می‌کند که به بهترین گزینه‌ها دسترسی پیدا کنید، بلکه به شرکت‌های فین‌تک این امکان رو می‌دهد که با ایده‌های نوآورانه خود، خدمات جدیدی ارائه دهند که هم برای شما جذابیت بیشتری نسبت به خدمات بانکی پیش‌فرض دارد و هم از این راه سودآوری شرکت‌های فین‌تک نیز تامین می‌شود چرا که به ازای هر خدمت هزینه‌ای از شما دریافت می‌کنند.
به‌عنوان مثال، فرض کنید شما از یک اپلیکیشن مدیریت مالی استفاده می‌کنید. با PSD2، این اپلیکیشن می‌تواند به حساب بانکی شما دسترسی پیدا کرده و به شما نکاتی درباره هزینه‌ها و بودجه‌تان بدهد. بنابراین شما می‌توانید با اطلاعات دقیق‌تری تصمیم‌گیری کنید و کنترل بیشتری بر روی حساب‌های خود داشته باشید.
امنیت در اولویت
یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌ها در دنیای دیجیتال امروز، امنیت داده‌ها و اطلاعات مالی است. PSD2 برای این موضوع هم تدابیر خاصی در نظر گرفته است. به‌عنوان مثال، با معرفی تایید هویت قوی مشتری (SCA)، بانک‌ها و شرکت‌های پرداخت موظف هستند که از چندین لایه امنیتی برای تایید هویت شما استفاده کنند. در واقع وقتی شما می‌خواهید خرید آنلاین انجام دهید، باید هویت خودتان رو از طریق روش‌های مختلف تایید کنید. به‌عنوان مثال با استفاده از رمز عبور، کد پیامکی و حتی شناسایی بیومتریک مثل اثر انگشت.
این کار باعث می‌شود که اگر کسی بخواد به اطلاعات شما دسترسی پیدا کند، کار سخت‌تری در پیش داشته باشد. به این ترتیب شما با خیال راحت‌تری می‌توانید از خدمات آنلاین استفاده کنید.
تأثیر PSD2 بر بازار خدمات مالی
حالا که درباره PSD2 و مزایای آن صحبت کردیم، بد نیست ببینیم این دستورالعمل چه تاثیری بر بازار خدمات مالی دارد. یکی از بزرگ‌ترین تأثیرات آن این است که به شرکت‌های فین‌تک و استارتاپ‌ها این امکان را می‌دهد که به‌راحتی وارد بازار مالی دیجیتال شوند و با بانک‌ها رقابت کنند. این موضوع باعث افزایش رقابت شده و در نتیجه کیفیت خدمات بهتری برای مشتریان ارائه می‌دهد.
به‌عنوان مثال، شاید شما بخواهید از خدمات یک استارتاپ مالی استفاده کنید که با استفاده از داده‌های شما، بهترین راهکارهای مالی را پیشنهاد می‌دهد. با PSD2، این استارتاپ می‌تواند به اطلاعات بانکی شما دسترسی پیدا کرده و با تحلیل آن‌ها، شما را در مدیریت مالی‌تان کمک کند. یعنی شما می‌توانید از خدماتی استفاده کنید که به‌طور خاص برای شما طراحی شده‌اند.
چالش‌ها و موانع
تا این‌جا همه‌چیز به‌نظر خوب می‌رسد، بیایید به چالش‌ها و موانع هم نگاهی بیندازیم. بانک‌ها و شرکت‌های فین‌تک باید با هزینه‌های جدید و پیچیدگی‌های قانونی سازگار شوند. این موضوع می‌تواند برای برخی از بانک‌ها چالش‌برانگیز باشد، به‌خصوص برای بانک‌های کوچیک‌تر که شاید منابع کافی برای انطباق با الزامات جدید نداشته باشند. البته یک چالش دیگر در کشور ما نیز وجود دارد و آن بانک‌های سنتی هستند، اعمال تغییرات برای این بانک‌ها و تطبیق آن‌ها با قوانین و قواعد جدید وضع شده در PSD2 گهگاه می‌تواند پیچیدگی‌های زیادی را به‌همراه داشته باشد.
علاوه بر این، شرکت‌های فین‌تک هم باید توانایی‌های فنی لازم را برای استفاده از این الزامات فراهم کنند. این موضوع ممکن است برای استارتاپ‌های کوچک که منابع محدودی دارند، چالش‌برانگیز باشد. اما در عین حال، این چالش‌ها می‌تواند به فرصتی برای نوآوری و خلق ایده‌های جدید تبدیل شود.
فرصت‌های نوآوری
حال به فرصت‌هایی که PSD2 می‌تواند به وجود آورد نگاهی می‌اندازیم. با افزایش دسترسی به اطلاعات مالی و خدمات متنوع، شرکت‌های فین‌تک می‌توانند با ایده‌های خلاقانه و نوآورانه، خدمات جدیدی را به بازار ارائه دهند. به‌عنوان مثال، ممکن است یک اپلیکیشن جدید با استفاده از هوش مصنوعی، بهترین راهکارهای مالی را به شما پیشنهاد دهد. این موضوع می‌تواند شامل مشاوره در زمینه سرمایه‌گذاری، مدیریت هزینه‌ها و حتی برنامه‌ریزی برای خریدهای بزرگ باشد.
این نوآوری‌ها می‌تواند به مصرف‌کنندگان کمک کند تا تصمیمات بهتری بگیرند و در نهایت کیفیت زندگی مالی آن‌ها را افزایش دهد. به همین دلیل، PSD2 می‌تواند به‌عنوان یک تسهیل‌گر برای تحول در صنعت مالی عمل کند و به ایجاد یک اکوسیستم شفاف‌تر و رقابتی‌تر کمک کند.
تأثیرات اجتماعی PSD2
PSD2 تنها بر روی بازار خدمات مالی تأثیر نمی‌گذارد، بلکه می‌تواند به تغییرات اجتماعی نیز منجر شود. با افزایش دسترسی به اطلاعات مالی و خدمات متنوع، افراد بیشتری می‌توانند از خدمات مالی بهره‌مند شوند. این موضوع به‌ویژه برای افرادی که به‌طور سنتی از خدمات مالی محروم بوده‌اند، اهمیت دارد. به‌عنوان مثال، افراد بدون حساب بانکی یا افرادی که در مناطق دورافتاده زندگی می‌کنند، می‌توانند با استفاده از خدمات دیجیتال جدید، به‌راحتی به خدمات مالی دسترسی پیدا کنند.
علاوه بر این، افزایش شفافیت و رقابت در بازار می‌تواند به بهبود کیفیت خدمات و کاهش هزینه‌ها منجر شود. این موضوع می‌تواند به افزایش رضایت مصرف‌کنندگان و بهبود کیفیت زندگی آن‌ها کمک کند. در نهایت، PSD2 می‌تواند به ایجاد یک اکوسیستم مالی پایدار و عادلانه‌تر منجر شود که در آن همه افراد به خدمات مالی دسترسی داشته باشند.
آینده PSD2
آینده PSD2 به‌عنوان یک ابزار تحول‌آفرین در صنعت خدمات مالی بسیار روشن به نظر می‌رسد. با توجه به روندهای رو به رشد در حوزه فناوری‌های مالی، انتظار می‌رود که این دستورالعمل به‌طور مداوم به‌روز شود و با تغییرات جدید سازگار شود. همچنین، با افزایش آگاهی مصرف‌کنندگان از حقوق خود، بازار خدمات پرداخت و مالی می‌تواند به سمت یک اکوسیستم بازتر و شفاف‌تر حرکت کند.
شاید یکی از جذاب‌ترین جنبه‌های PSD2، فرصت‌هایی است که برای نوآوری و خلاقیت در بازار فراهم می‌کند. شرکت‌های فین‌تک می‌توانند با استفاده از داده‌های مالی و فناوری‌های نوین، خدماتی را ارائه دهند که به‌طور خاص به نیازهای مصرف‌کنندگان پاسخ‌گو باشد. به‌عنوان مثال، ظهور خدمات مشاوره مالی مبتنی بر هوش مصنوعی، می‌تواند به مصرف‌کنندگان کمک کنند تا برنامه‌های مالی شخصی‌سازی‌شده‌ای را دریافت کنند که به نیازهای خاص آن‌ها پاسخ می‌دهد.
نتیجه‌گیری
در نهایت، PSD2 نه‌تنها یک دستورالعمل قانونی است، بلکه یک فرصت بزرگ برای تغییر در دنیای پرداخت و خدمات مالی است. این دستورالعمل به مصرف‌کنندگان این امکان را می‌دهد که کنترل بیشتری بر روی داده‌ها و مالیات خود داشته باشند و به شرکت‌های نوآور این فرصت را می‌دهد تا با ایده‌های خلاقانه خود، بازار را دگرگون کنند. در دنیای امروز، جایی که فناوری به سرعت در حال تغییر است، PSD2 می‌تواند به‌عنوان یک سنگ‌بنای اساسی برای آینده خدمات مالی و پرداخت محسوب شود.
با توجه به روندهای جهانی و نیاز به نوآوری در صنعت مالی، انتظار می‌رود که PSD2 به‌طور مداوم تکامل یابد و به‌عنوان یک ابزار کلیدی در راستای تحول دیجیتال در خدمات مالی و پرداخت باقی بماند. در نهایت، این تحول می‌تواند به‌عنوان یک فرصت برای ایجاد یک دنیای مالی عادلانه‌تر و پایدارتر برای همه افراد جامعه مورد توجه قرار گیرد.
منابع
Adyen: What is PSD2
Stripe: What is PSD2? Here is what businesses need to know
Nordea: What is PSD2
PwC: PSD2 in a nutshell
DNB: Everything you should know about PSD2
