محسن سمسارپور
مقدمه
تحول دیجیتال یعنی به کارگیری تکنولوژیهای مبتنی بر رایانه در محصولات، فرآیندها و استراتژیهای یک سازمان. در واقع، سازمانها با هدف تعامل بهتر و خدمترسانی کارآمدتر به نیروی کار و مشتریان خود، وارد مسیر تحول دیجیتال میشوند. این تغییر، علاوه بر افزایش رقابتپذیری، میتواند در زمانهای اقتصادی دشوار نیز به بهبود کارایی عملیاتی و بهینهسازی هزینهها کمک کند.
تحول دیجیتال از نگاه Tech Target
تحول دیجیتال به طور معمول ابعادی وسیع دارد و ممکن است نیازمند بررسی و بازآفرینی تمام جنبههای یک سازمان باشد. از زنجیرههای تأمین و جریانهای کاری گرفته تا مهارتهای کارکنان و نمودارهای سازمانی، همچنین تعاملات با مشتریان و ارائه ارزش به ذینفعان، همه میتوانند تحت تأثیر این تحول قرار گیرند. راهبرد تحول دیجیتال، سازمانها را در آیندهای که تکنولوژی، محرک اقتصادی حیاتی است، برای بقا و رشد آماده میسازد. اما این تحول نیازمند تطبیق فرهنگی و همچنین پذیرش فناوری است. رهبران کسبوکار باید سازمانهای چابکی بسازند که بتوانند با تغییرات و عدم قطعیت به عنوان ویژگیهای دائمی زندگی سازمانی روبهرو شوند. با انجام این کار، آنها بهتر میتوانند به پیشرفتهای سریع و نوظهوری همچون نسل جدید هوش مصنوعی (AI) بپردازند. هوش مصنوعی قرار است تأثیرات زیادی بر روشها و اهداف تحول دیجیتال داشته باشد.
چرا تحول دیجیتال مهم است؟
دیجیتالی شدن جامعه از اواخر قرن بیستم آغاز شد و در دو دهه اول قرن بیستویکم به سرعت شتاب گرفت. این روند باعث شد تا نیاز به تحول دیجیتال در صنایع مختلف به شدت افزایش یابد. بسیاری از سازمانها معتقدند که یا باید با نیروهای تغییر یافته به واسطه دیجیتالی شدن سازگار شوند و یا با خطر انقراض روبرو شوند. طبق گزارش IDC، 82 درصد از سازمانها بر این باورند که «باید در تحول دیجیتال سرمایهگذاری کنند در غیر این صورت از رقبا عقب میمانند.» گزارش فناوری هوشمند 2023 که توسط شرکت Insight Enterprises تهیه شده است، نظرات 1000 مدیر ارشد تجاری را مورد بررسی قرار داده است. به طور تقریبی نیمی از آنها عنوان کردهاند که توانایی هماهنگشدن با نوآوریهای فناوری یکی از بزرگترین تهدیداتی است که در 12 ماه آینده با آن مواجه خواهند شد. نتایج نظرسنجی نشان میدهد که افراد آمادهاند دوباره در نوآوری سرمایهگذاری کنند.
ضرورت نوآوری را میتوان در مثال معروف Blockbuster LLC دید. این شرکت در اوایل دهه 2000 در حوزه کرایه فیلم در ایالات متحده آمریکا و سراسر جهان شناخته شده بود. اما حضور و اهمیت آن در سال 2005 به بعد به شدت کاهش یافت. دلیل هم ساده بود، نتفیلیکس توانست با استفاده از فناوریهای نوظهور آن زمان ارائه خدمات ویدیویی استریم را به جهانیان عرضه کند. نتفیلیکس خیلی سادهتر، راحتتر، و کمهزینهتر از شرکتهای سنتی توانست نیاز سرگرمی کاربران را پوشش دهد. نمونههای ایرانی مانند فیلیمو، نماوا و فیلمنت هم مثالهایی از استفاده مناسب از تکنولوژی برای تحول دیجیتال هستند.
به عنوان رهبر یا مدیر موسسات مختلف اگر فکر میکنید که در منطقه امن به سر میبرید و تکنولوژیهای نوظهور تغییرات را اعمال کردهاند و همه چیز تمام شده سخت در اشتباه هستید. به زودی با حضور بیش از پیش هوش مصنوعی معادلات باز هم تغییر خواهد کرد و اگر به فکر راهکارهای دیجیتال و تحول دیجیتال در سازمان خود نباشید ممکن است شما هم به سمت فراموشی حرکت کنید. خیلی سادهتر از چیزی که فکرش را کنید.
چه عواملی تحول دیجیتال را پیش میبرند؟
تحول دیجیتال بیش از یک دهه پیش به عنوان راهکاری برای مقابله با نوآوریها و تغییرات دنیای دیجیتال مطرح شد. تهدیدات ناشی از این نوآوریهای دیجیتال (دیجیتالی شدن) همچنان به پیشبرد ابتکارات دیجیتال در سازمانها کمک میکند. اما دلایل دیگری نیز وجود دارند که سازمانها را به پذیرش و پیادهسازی فناوریهای دیجیتال برای تغییر فرآیندهای کلیدی یا بازآفرینی مدلهای کسبوکار تشویق میکنند.
این دلایل شامل اصول کلاسیک کسبوکار مانند کاهش هدررفت و حذف فرآیندهای تکراری هستند. نظرسنجی سال 2023 از گروه استراتژی سازمانی (Enterprise Strategy Group) نشان میدهد که بهرهوری عملیاتی، اصلیترین عامل محرک برای ابتکارات تحول دیجیتال است. بیش از نیمی از بیش از 700 فرد حرفهای فناوری اطلاعات که توسط گروه استراتژی سازمانی TechTarget مورد بررسی قرار گرفتند، این عامل را به عنوان اولویت اصلی خود عنوان کردهاند.
تحولات دیجیتال در تعاملات مشتری نیز بسیار مؤثر هستند. سازمانها تمایل دارند تا تجربه مشتری (CX) را با مدرنسازی مراکز تماس و معرفی خدمات دیجیتال جدید برای خریداران بهبود بخشند. به گفته نظرسنجی گروه استراتژی سازمانی، توانایی ایجاد محصولات و خدمات مبتنی بر داده، دومین عامل محرک تحول دیجیتال است. ارائه تجربه مشتری بهتر و متمایز نیز به عنوان سومین عامل مهم در این فهرست قرار گرفته است.
اهداف تحول دیجیتال چیست؟
محرکهای تحول دیجیتال، سازمان را به سمت یک هدف کلیدی یا چندین هدف راهنمایی میکنند. اما اهداف واقعی بسته به دیدگاه رهبران کسبوکار درباره دامنه مناسب یک ابتکار و منابع موجود، متغیر خواهند بود. به عنوان مثال، یک سازمان ممکن است به طور خاص بر هدف تحول یک فرآیند کسبوکار متمرکز شود، فعالیتهای تکراری را حذف کرده یا انتقالات دستی را خودکار کند تا از بروز خطاهای ورودی داده جلوگیری شود. یک فرآیند کسبوکار بازآفرینی شده که با فناوریهای دیجیتال ممکن شده باشد، بهرهوری و سرعت کسبوکار را افزایش میدهد. این نوع تحول به پروژههای بازمهندسی فرآیندهای کسبوکار دهه 1990 بازمیگردد.
یک گام بالاتر از تحول فرآیندهای کسبوکار، تحول مدل کسبوکار است که به دنبال بازآفرینی بخشی از کسبوکار یا حتی کل عملیات است. انتقال از یک شرکت فیزیکی به یک کسبوکار دیجیتال نمونهای از یک تحول گسترده است. ابتکارات در این مقیاس نیاز به منابع مالی بیشتر و مهارتهای گستردهتری دارند.
یک سازمان ممکن است راهی میانه را در پیش بگیرد و فرآیندهای مرتبط در یک حوزه کسبوکاری خاص، مانند تجربه مشتری (CX)، را انتخاب و تغییر دهد. سایر انواع تحول شامل تحول حوزهای و تحول فرهنگی هستند، که هدف آخری به طور تقریبی در همه گونههای تحول دیجیتال وجود دارد.
جمعبندی
تحول دیجیتال فرآیندی است که در آن تکنولوژیهای مدرن در بخشهای مختلف یک سازمان به کار گرفته میشوند تا تعامل با نیروی کار و مشتریان بهبود یابد، کارایی عملیاتی افزایش پیدا کند و هزینهها بهینهسازی شوند. این فرآیند به طور گستردهای نیازمند بازآفرینی جنبههای مختلف یک سازمان است، از زنجیره تأمین و جریانهای کاری تا مهارتهای کارکنان و تعاملات با مشتریان.
سازمانها دلایل متعددی برای حرکت به سوی تحول دیجیتال دارند. از جمله این دلایل میتوان به نیاز به کاهش هدررفت و حذف فرآیندهای تکراری، بهبود تجربه مشتری و افزایش بهرهوری عملیاتی اشاره کرد. با استفاده از تکنولوژیهای دیجیتال، سازمانها میتوانند مراکز تماس خود را مدرنسازی کنند و خدمات دیجیتال جدیدی را برای خریداران ارائه دهند، تجربه مشتری را بهبود بخشند و با ایجاد محصولات و خدمات مبتنی بر داده، رقابتپذیری خود را افزایش دهند.
اهداف تحول دیجیتال بسته به دیدگاه رهبران کسبوکار و منابع موجود متفاوت خواهد بود. برخی سازمانها ممکن است به دنبال بهینهسازی یک فرآیند خاص باشند، در حالی که دیگران ممکن است بخواهند کل مدل کسبوکار خود را بازآفرینی کنند. در نهایت، تحول دیجیتال نیازمند تطبیق فرهنگی و پذیرش فناوریهای نوظهور است تا سازمانها بتوانند با تغییرات بازار و نیازهای مشتریان به طور مؤثر روبرو شوند و در آینده در رقابت با دیگر سازمانها باقی بمانند.
Resources
https://www.techtarget.com/searchcio/definition/digital-transformation
